Disclaimer: ik heb zelf geen kinderen. Toch ga ik iets over kinderen vinden. En ja, ik weet dat dit mij commentaar vanuit het ‘je bent zelf geen ouder’ perspectief, zal opleveren. Het is de standaard verdediging waar veel ouders/verzorgers mee op de proppen komen als iets hen niet zint. Daarna volgt, “ja maar mijn kind…”. Maar het gaat hier niet alleen over jouw kind. Dit blog gaat over alle kinderen waar wij als samenleving een verantwoordelijkheid voor hebben. Ik zal het daarom ook hebben over onze kinderen en hun rechten.
Op het moment dat ik dit blog aan het schrijven ben, is er een uitbraak van mazelen onder ongevaccineerde kinderen in Eindhoven en was net in het nieuws dat er onlangs vier baby’s zijn overleden aan kinkhoest. Drie weken geleden was half Nederland in rep en roer omdat het de week van de lentekriebels was. Een week of twee daarvoor was er ophef over het herinvoeren van schoolzwemmen. Allemaal belangrijke zaken betreffende onze kinderen. Wat mij vooral opviel tijdens alle discussies over deze onderwerpen, is dat we onze standpunten allemaal lijken te beredeneren vanuit ons eigen perspectief. Dat wil ik omdraaien. Niet kijken naar wat de ouder/verzorger per se wil, maar naar wat het kind nodig heeft en waar het recht op heeft. Dat moet, volgens mij, namelijk centraal staan in al deze discussies.
De rechten van het kind
De rechten van het kind liggen vast in het kinderrechtenverdrag. Dat is een VN-verdrag uit 1989, tussen nu 196 landen, met 54 artikelen over de verschillende rechten van het kind. Nederland doet sinds 1995 hieraan mee en is dus verplicht zich aan dit verdrag te houden. In dit verdrag staan allerlei zaken beschreven. Ik link naar de volledige tekst in de bronnen van dit blog. Waar ik me nu op wil focussen zijn de hieronder staande artikelen uit het verdrag waarvan ik kort de kern samenvat.
Artikel 3
Het belang van het kind moet voorop staan bij alle maatregelen die kinderen aangaan.
Artikel 19
Kinderen moeten beschermd worden tegen alle vormen van geweld, mishandeling en verwaarlozing.
Artikel 24
Elk kind heeft recht op de best mogelijke gezondheid en het recht op gezondheidszorg.
Artikel 28/29
Elk kind heeft recht op onderwijs en het onderwijs aan kinderen moet gericht zijn op de ontplooiing van het kind. Het moet kinderen respect bijbrengen voor mensenrechten, vrede en verdraagzaamheid, verschillende culturen en het milieu.
Bron: kinderrechten.nl → zie gelinkte artikelen in de bronnenlijst van dit blog
Als we nu onderwerpen, zoals die hierboven al genoemd, vanuit bovenstaande rechten van het kind gaan bekijken, verwacht ik dat onze gesprekken hierover fundamenteel anders worden. Dan gaat het over hoe we borgen dat we aan die rechten van het kind voldoen. Niet alleen aan de rechten van jouw kind, maar aan de rechten van alle kinderen in Nederland. Daarmee zijn we het gedeelte nut en noodzaak van bepaalde onderwerpen, die nu nog vaak in twijfel worden getrokken, al voorbij. We hoeven niet meer stil te staan bij het “of” en kunnen ons richten op het “hoe”. Daarbij is ook duidelijk dat we moeten kijken naar het collectief. En uiteraard is er op dat “hoe” (de uitvoering) dan echt nog wel ruimte voor zorgen en twijfels. Maar we stellen dan wel het belang van het kind voorop, t.o.v. dat van onszelf. Belangrijk, want doen we dat niet, zoals nu helaas vaak het geval is, dan komen er al snel allerlei volwassen belangen om de hoek kijken die het gesprek vertroebelen, handelen vertragen en onze kinderen zo indirect schade toebrengen.
De schoolzwemmen discussie op andere wijze
De discussie over schoolzwemmen vlamde een aantal weken geleden op nadat bekend werd dat de zwemvaardigheid van onze kinderen steeds meer onder druk komt te staan. Dit komt door wachtlijsten in het zwemonderwijs, omdat zwemles duur is, én omdat er mensen zijn die het belang van goed kunnen zwemmen onderschatten. Daarom gaf de tweede kamer in februari 2024 aan, schoolzwemmen weer te willen invoeren.
Er volgde felle reacties. Misschien deels valide, maar vrijwel allemaal bekeken vanuit de ouder en/of het eigen kind. De rechten van alle kinderen als collectief, werden door tegenstanders van het schoolzwemmen niet meegenomen in hun beredenering. En dat terwijl onze kinderen allemaal recht hebben op bescherming en onderwijs, en onze overheid een zorgplicht heeft. Vanuit die invalshoek bekeken is schoolzwemmen helemaal geen gek idee. Ouders/verzorgers lijken het niet te kunnen bolwerken en het zwemniveau van kinderen holt echt achteruit. Dat brengt behoorlijke risico’s met zich mee, zeker in een waterrijk land als Nederland. Nu gaan bijna alle kinderen in Nederland naar school en hen collectief bereiken gaat dus het beste via die school. Dat een initiatief als schoolzwemmen uiteraard ook uitdagingen met zich meebrengt ontkent niemand, maar daarover praten en dit proberen op te lossen is een andere discussie dan praten over het nut en de noodzaak van schoolzwemmen, waar we nu nauwelijks voorbijkwamen.
De lentekriebels discussie op andere wijze
Voor lentekriebels geldt ongeveer hetzelfde. Onze kinderen hebben recht op bescherming tegen geweld, mishandeling en verwaarlozing. Bescherming tegen seksueel misbruik valt hier ook onder. Daarnaast hebben onze kinderen het recht op onderwijs om zichzelf te ontplooien op diverse door de overheid vastgestelde onderwerpen. Seksuele voorlichting is er daar één van. Het staat gewoon in de wet dat scholen hier aandacht aan moeten besteden. De vorm staat niet vast. Lentekriebels is één methode die scholen kunnen aanhouden. Wat wel vaststaat is dat scholen verplicht zijn hier aandacht aan te besteden en dat kinderen recht hebben op onderwijs hierover. Bijkomend voordeel van dit onderwijs is dat het onze kinderen weerbaarder maakt en het risico op bijvoorbeeld seksueel misbruik verkleint.
Ook hier komt de zorgplicht van onze overheid om de hoek kijken om te zorgen dat alle kinderen een minimaal kennisniveau bereiken. En ook hier blijkt weer dat, omdat ouders hier niet altijd voldoende aandacht aan kunnen of willen besteden, centrale sturing nodig is. Over het hoe valt zeker nog wel te praten maar dat seksuele vorming en voorlichting nodig is, dat is een gegeven. En dat omdat de overheid verantwoording draagt dit niet alleen bij de ouders/verzorgers kan worden neergelegd ook.
De vaccinatie discussie op andere wijze
Kindervaccinaties kun je ook op dezelfde manier benaderen. Als kinderen recht hebben op de best mogelijke gezondheid en gezondheidszorg (artikel 24), kun je moeilijk om vaccinaties heen. De kindervaccinaties uit het rijksvaccinatieprogramma hebben hun sporen tenslotte al lang en breed verdiend. En de kinderziektes waar ze tegen beschermen zijn, in tegenstelling tot wat vele mensen willen geloven, verre van onschuldig. Meer daarover kun je teruglezen in de blogserie vaccinatieverhalen waar ik eerder in dit blog al naar linkte m.b.t. kinkhoest en mazelen.
Als je, zoals we hier doen, uitgaat van de rechten van het kind, moet je weer kijken naar de rechten van alle kinderen. Dat betekent natuurlijk niet dat je geen vrije keuze meer mag maken over vaccineren maar dat schuurt dus wel met die rechten van het kind. Het is ergens natuurlijk heel gek dat ouders een keuze maken die voor anderen grote consequenties kan hebben. Het gaat dan uiteraard om hun eigen kinderen die risico lopen, maar ook om andermans kinderen. Kinderen die nog te jong zijn voor bepaalde vaccinaties bijvoorbeeld. Hebben we niet een plicht volgens dat verdrag van de rechten van het kind, om alle kinderen de best mogelijke gezondheid en gezondheidszorg te bieden? En is het ook niet hierin weer zaak dat het belang van het kind voorop staat en de overheid een zorgplicht heeft? Volgens mij wel. En de invulling van hoe we daaraan moeten voldoen is natuurlijk een lastige, maar het dus simpelweg aan de ouders overlaten en toezien hoe de vaccinatiegraad daalt is niet de methode. Het belang van het kind gaat voor de wens van de ouders tenslotte.
Tot slot
Ze zeggen weleens “It takes a village” als er gesproken wordt over het veilig opvoeden en tot volwassenheid brengen van kinderen. Dat is niet zomaar een loze uitspraak. We zijn, als je kijkt naar het verdrag van de rechten van het kind, allemaal verantwoordelijk voor de kinderen in onze maatschappij. Dat is een verantwoordelijkheid richting alle kinderen. Want a ls het gaat over beslissingen die hen aangaan, gaat hun belang collectief, altijd voor dat van ons!
Bronnen:
Online
Boeken
Bad Faith - Paul Offit
Denying to the grave - Sara E. Gorman & Jack M. Gorman
Mooi verhaal, Fenna!