Terwijl ik aan dit stuk begin is Fauci trending op Twitter. Dat komt doordat Elon Musk in één tweet de hele LGBTIQ+ community en de wetenschap schoffeerde door aan te geven dat zijn voornaamwoorden voortaan: ‘Prosecute/Fauci’ moeten zijn.
Zoals te verwachten springt het anti-Covid kamp hier vol in. Die willen “tribunalen” om “schuldigen” te veroordelen en in de media las ik dat wetenschappers direct een negatief effect merken van dit bericht.
Boosheid en bedreigingen richting hen nemen weer toe. Het is toch van de zotte. We verwijten hen van alles. Maar ons eigen gedrag, is blijkbaar oké. Daar wil ik het over hebben. Dat eeuwige wijzen naar een ander en tekort aan zelfreflectie.
Waar komt het toch vandaan en wat kunnen we doen om hier paal en perk aan te stellen. We, want dit gedrag ligt (net zoals een heleboel dingen) binnen je eigen sfeer van invloed.
De mensen die het hardst schreeuwen om een schuldige en inspraak of invloed, blijven het liefst wijzen naar een ander om zich in diens schaduw te verschuilen.
Jammer want de arme zondebok lost het gevoel van machteloosheid wat vaak aan deze agressie ten grondslag ligt niet op.
In de emotie is het best logisch dat mensen liever wijzen naar een ander. Zeker bij die gevoelens van onmacht, onzekerheid en ellende. Maar dat is toch niet nieuw?
Waarom gaan we er dan nu zo slecht mee om? Zijn we te gewend geraakt aan de illusie van een maakbare wereld? Het helpt ons iig niet verder.
Als iedereen altijd een ander overal de schuld van geeft, neemt niemand ooit verantwoordelijkheid. Dan verandert ons leven in één groot ICT project van de overheid vrees ik 😉.
Dan krijgen we niets gedaan. Het verlamt. Daarnaast is het vaak heel oneerlijk richting de mensen die dan ergens van beschuldigd worden. Negen van de tien keer is er helemaal geen schuld en zijn die mensen gewoon een zondebok.
Er zijn nou eenmaal veel situaties die hoewel onprettig helemaal geen schuldige hebben. Dat is een eng idee. Want dan is iets ineens veel minder maakbaar en komt toeval of pech ineens op het speelbord.
Voor mij is er sprake van schuld als iemand, individueel of een groep, schade veroorzaakt met een actie waarvan vooraf bekend had kunnen of moeten zijn dat dit tegen de wet is of op andere wijze verkeerd zou aflopen.
Dat sluit volgens mij direct een hele hoop van de situaties, waar we nu zo koortsachtig (no pun intended) schuldigen voor zoeken, uit. Ik zei al… negen van de tien keer is er geen schuldige. En daar moeten we maar aan wennen.
Soms lopen dingen gewoon zoals ze lopen. Dat wij ongenoegen ervaren zoals in de pandemie is niet automatisch iemands schuld, zeker niet die van een ander. En wat is ongenoegen? Is dat niet voor iedereen anders?
Even terug naar Fauci. Waar houden we die arme man nu eigenlijk allemaal verantwoordelijk voor en hoe realistisch is dat? Zelfs als je vol in de preventieparadox (zie dit blog) bent getrapt moet je toch toegeven dat er een acute en onzekere situatie was.
Het is niet zijn schuld dat er een pandemie uitbrak. Dat hij en anderen die probeerde te managen is juist prijzenswaardig. Even er van uitgaande dat je niet in een complotfuik bent getrapt, kun je hem toch niets verwijten?
Dus wie geef je nu waarvan de schuld? Dat krampachtige zoeken naar een verantwoordelijke levert ons niets op. Ook niet als je de naam Fauci inwisselt voor Koopmans, Van Dissel of Van Ranst.
Zoals Loesje zegt: wie een zondebok nodig heeft, mist zelfkritiek. En daarmee raken we een belangrijk punt. Want als iedereen maar blijft wegduiken en wijzen naar de ander, zonder kritisch naar een eigen rol te kijken, wie pakt dan de regie?
Die willen we zelf toch? Ik zei eerder dat er een gevoel van machteloosheid ten grondslag ligt aan die heksenjachten die nu gaande zijn.
Maar we zijn helemaal niet machteloos. We hebben alleen niet het alleenrecht om dingen te bepalen. We leven in een maatschappij met meerdere belangen.
Dat betekent dat er besluiten worden gemaakt op basis van het volk i.p.v. het individu. En dat voelt soms vervelend maar ook daar moeten we maar aan wennen. Je zin soms niet krijgen is iets anders dan machteloosheid.
Dat onterechte gevoel van machteloosheid is best gevaarlijk. Het is een rijke voedingsbodem voor onrust en de zondebokken lossen dit niet voor ons op.
Dat kunnen we alleen zelf. Door het lef te hebben uit de schaduw van de ander te stappen en i.p.v. gelaten naar een schuldige te zoeken, regie te pakken.
Dat afwachtende, zeurderige gedoe waarbij het altijd aan de ander ligt en nooit aan jou moet maar eens afgelopen zijn. We komen er geen steek mee verder.
We verlammen onszelf en omdat we zo hard inhakken op eenieder die wel z’n nek uitsteekt, zal diegene daar een volgende keer misschien ook wel voor passen.
Dan zijn we verder van huis volgens mij. Dus laten we de mensen die we nu steeds overal de schuld van willen geven eens met andere ogen bekijken. Zij pakten de regie wel en wij lieten het toe.
De volgende keer dat je op het punt staat de beschuldigende vinger naar iemand te heffen. Doe het niet. Je gevoel is van jou en daar is in veel gevallen niemand anders verantwoordelijk voor.
Je bent het niet eens met wat er gebeurt of gebeurd is? Tough luck! Maar doe er dan wat aan. Binnen de mogelijkheden die je hebt natuurlijk, en dat zijn er veel in onze democratie.
Dus stap uit de schaduw van de ander en pak de mogelijkheden die er zijn. Pas als je de zondebok loslaat, zul je gaan zien welke rol je zelf kunt spelen.
Dat is minder romantisch dan het nu klinkt, moeilijk zelfs. Want zoals ik al zei, inspraak betekent niet dat je alles zelf mag bepalen.
Dus wil je meepraten en beslissen dan zul je moeten samenwerken en compromissen durven sluiten. Je zult je kwetsbaar op moeten stellen en moeten luisteren.
Als we dit allemaal wat meer gaan doen, zullen we vanzelf meer controle voelen en begrip voor elkaar kweken. Dat komt uiteindelijk iedereen ten goede. —THE END—
Disclaimer: er zijn uiteraard situaties waarin iemand heel duidelijk wel schuld heeft. Geen zondebok maar dader dus. Dit wil ik met bovenstaande niet ontkennen of bagatelliseren.